Kapellekensbaan

Natuurlijk ken je dit meesterwerk van Louis Paul Boon. Boontje vertelt in de Kapellekensbaan op een vrij onorthodoxe manier het verhaal van Ondine, een brutaal gebekt burgermeisje dat uit de grijsgrauwe fabrieksstad Aalst probeert te ontsnappen… maar zonder succes. Hij wisselt dit verhaal dat zich in de 19e eeuw afspeelt, doorheen de roman evenwel af met zijn eigen verhaallijn waarbij hij de realiteit van zijn leefwereld in de 20e eeuw beschrijft, vaak aan de hand van ontmoetingen en discussies met kleurrijke figuren. De Kapellekensbaan wordt nu als één van de hoogtepunten van de Nederlandse literatuur beschouwd maar als scholier had ik toch heel wat moeite om deze roman te doorworstelen. De chaotische structuur en verhaallijnen, het anticonformistisch en dialectisch taalgebruik en de soms experimentele schrijfstijl maakten de lectuur moeilijk… Toch wou ik deze roman absoluut lezen omdat hij op de verboden boekenlijst van het college stond J. Maar éénmaal gelezen verdween dit weer in mijn boekenkast… achter de werken van Vargas Llosa, Marquez, Bukowski, Mankell, Friedman, e.a.

Nu moet ik er weer terug aan denken want er is stof genoeg voor een nieuw boek met dezelfde titel… De Kapellekensbaan zou immers ook de naam van de hoofdstraat van het arbeidsmarktdorp kunnen zijn… De arbeidsmarkt kent immers vandaag nog veel kapellekens, heilige huisjes,… zoals het huisje van de diploma’s, het huisje van de non-diversiteit, het huisje van het watervaldenken, het huisje van de arbeidsmarktstereotypen, het huisje van de jobzekerheid,… Maar vooral vanaf huisnummer 50 is het zuchten geblazen. Vanaf daar branden er overal rode lampjes… Niet om je zoals in de huisjes van plezier binnen te lokken maar integendeel om je buiten te houden. De bordjes achter de ramen zeggen genoeg: “geen toegang wegens te oud, te weinig flexibel, te vastgeroest, te veel ziek, te weinig passie, geen creativiteit, te duur, gebrek aan leergoesting, te uitgeblust, …”. Een zwaargebouwde buitenwipper houdt de 50plusser die wil binnentreden, met de harde hand buiten, al zwaaiend met de dikke Vandale van de Vooroordelen… Het gevolg is dat de hoofdstraat van het vergrijzende arbeidsmarktdorp stilaan leegloopt en een dooie boel wordt…

Laat ons dus zoals Louis Paul Boon een nieuwe roman schrijven met twee verhaallijnen. De eerste lijn is die van de “oude” arbeidsmarkt…. waarbij Patrick, Ann, Marcel, Francine en Brahim, allemaal gemotiveerde 50plussers, steeds tegen de lamp van de vooroordelen lopen… geen succes kennen om hun levensdoelstellingen te realiseren, net zoals Ondine… Het tweede verhaal gaat over de nieuwe arbeidsmarkt die elk talent omarmt ongeacht leeftijd, afkomst, geslacht, diploma, …, die radicaal komaf maakt met vooroordelen, stigma’s en hokjesdenken, die gaat over ontmoetingen met kleurrijke figuren…

Fons Leroy
Gedelegeerd Bestuurder
VDAB