Over Regisseren en Acteren

Met het Europese discours over marktwerking, liberalisering, diensten van algemeen belang en van algemeen economisch belang zijn overheden en overheidsorganisaties meer en meer hun (politieke) regierol gaan beklemtonen. Zo spreekt De Lijn over een regie inzake openbaar vervoer; de OCMW’s hebben het over hun welzijnsregie; de onderwijsschepen van de Stad Antwerpen brengt de grootstedelijke onderwijscentra samen als onderwijsregisseur en de lokale besturen claimen de regierol inzake lokale economie en dienstwerkgelegenheid, … Niet verwonderlijk dus dat de VDAB wordt aangeduid als arbeidsmarktregisseur in Vlaanderen. Maar wat houdt “regie” dan juist in? Is het alleen opgezet om de overheid geen actor meer te laten zijn ten voordele van marktactoren of is het toch iets anders? Kun je regisseur en acteur zijn tegelijkertijd?

Lees meer

Beter Bestuurlijk Beleid: een feit!?

Enkele jaren terug besliste de Vlaamse overheid zijn bestuurlijk apparaat her in te richten onder het motto van “Beter Bestuurlijk Beleid” (BBB). Beleidsdomeinen werden functioneel geclusterd, de taakverdeling tussen de beleidsgerichte departementen en actiegerichte verzelfstandigde agentschappen werd op punt gesteld, bevoegdheidspakketten verschoven in functie van een geïntegreerde dienstverlening, de rol van de stakeholders werd herbepaald, de agentschappen werden aangestuurd met beheersovereenkomsten die concrete doelstellingen bevatten en het management werd geresponsabiliseerd.

Lees meer

Armoedig activeringsbeleid?!

Hoewel de armoedecijfers ontluisterend zijn, is de armoedethematiek vaak te weinig een echte beleidsprioriteit. Recente gegevens van het Centrum voor Sociaal Beleid leren dat 16 % van alle personen in een gezin leven met een inkomen dat gelijk is of lager dan de EU-armoedegrens. Voor niet-werkenden bedraagt dit 28 % en voor kinderen die opgroeien in een gezin zonder arbeidsinkomen liefst 78 %. Ook het Jaarboek Armoede van Prof. Vranken confronteert ons weer met deze harde gegevens. Dat is een reden om het activeringsbeleid toch voor het licht van de armoedebestrijding te houden. Het heeft geen zin om een goednieuwsshow te houden, omdat in de voorbije periode van hoogconjunctuur nog nooit zoveel mensen aan het werk zijn geweest o.m. dankzij het activeringsbeleid. Het heeft geen zin om ons blind te staren op de toegenomen werkzaamheidsgraad van de kansengroepen. We hebben immers niet de luxe om welke talenten dan ook te negeren op de arbeidsmarkt. Daarom moeten we in het activeringsbeleid een blijvend maar ook beter oog hebben voor armoedebestrijding. We weten dat “werken alleen” niet voldoende is, maar wel noodzakelijk om uit de armoede te geraken. Dus ligt hier een belangrijke opdracht voor alle arbeidsmarktactoren. Wat kunnen we meer en beter doen?

Lees meer

Opleidingen in de winter

Recent werden de resultaten van de winteropleidingen “horeca” door Horeca Vlaanderen en de VDAB aan het brede publiek toegelicht. Deze opleidingen werden in 2006 voor het eerst opgezet en vormen nu al een vast onderdeel van de “winterprogrammatie” omwille van het toenemend succes. De horecasector neemt dit initiatief om de talrijke seizoenarbeiders aan de sector te binden door hun de mogelijkheid te bieden hun competenties te verruimen. De streefnorm van 250 geinteresseerde kandidaten werd reeds tijdens de winteropleiding 2006-2007 flink overschreden en na twee seizoenen staat de teller al op circa 500 cursisten. Het opleidingsaanbod bestaat niet enkel uit korte en nuttige keuken- en zaalopleidingen maar ook uit opleidingen inzake veiligheid, EHBO, computervaardigheden, Nederlands voor anderstaligen, Frans in de horeca en leiding geven. De opleidingsresultaten zijn ronduit schitterend zowel mbt cursistentevredenheid, kwaliteit van de opleiding als naar doorstroming en tewerkstelling in de horecasector en participatie van kansengroepen. Daarmee bouwt deze sector verder op de reeds lange traditie van de winteropleidingen in de bouwnijverheid. Het Fonds voor Vakopleiding in de Bouwnijverheid organiseert in de produktiviteitsluwe winterperiode diverse bijscholings- en vervolmakingscursussen voor bouwvakarbeiders. Daardoor houdt dit Fonds de competenties van deze arbeiders niet alleen op peil maar krijgen de betrokken werknemers ook de mogelijkheid om hun kennis- en vaardigheidsdomeinen te verruimen en verdiepen.

Lees meer

Werken met en aan welzijn

Uit de sluitende begeleidingsaanpak van werklozen is gebleken dat ca. 20% van de langdurig werkzoekenden kampt met een niet-arbeidsmarktgerelateerde problematiek: psychosociale problemen, ernstige medische beperkingen, verslavingsproblemen, generatiearmoede en diepe uitsluiting, persoonlijke levenskwetsuren, etc. De omvang van deze groep varieert van ca. 10% bij de -25-jarigen tot 25% bij de +40-jarigen. Door de opstapeling van deze niet-arbeidsmarktgerelateerde problemen kunnen deze werkzoekenden niet worden toegeleid naar de arbeidsmarkt. Meer zelfs: het is niet duidelijk of, hoe en wanneer ze een professioneel re-integratietraject kunnen worden aangeboden. Daarom moet er eerst een duidelijkere diagnose en screening van hun problematiek gebeuren en een aangepast sociaal adaptatietraject worden opgesteld. Deze analyse maken we niet alleen als VDAB. Ook de OCMW-voorzitter van Antwerpen stelde eind vorig jaar hetzelfde vast bij een deel van de leefloonpopulatie.

Lees meer

Geen dopgeld, wel jobgeld!?

Onder deze titel hield ik in het Open Forum van het Steunpunt Werkgelegenheid Arbeid en Vorming in 1997 een pleidooi voor een meer activerend arbeidsmarktbeleid. De nadruk lag in België immers te zeer en eenduidig op de werkloosheidsverzekering en te weinig op de herinschakeling van werkzoekenden. De inkomensvoorzieningen zoals de werkloosheids- en wachtuitkeringen zouden moeten worden omgebogen zodat ze de werkzoekenden de mogelijkheid bieden om actief te participeren in het arbeidsbeleid of hun opleidingsniveau te verhogen. Het omploegen van werkloosheidsuitkeringen naar werkuitkeringen staat in deze visie centraal.

Lees meer

W3 = W2 x kgv (W,W,W)

Het recente rapport van de Studiecommissie voor de Vergrijzing drukt ons nogmaals met de neus op de feiten: de vergrijzing is enkel betaalbaar indien we onze werkzaamheidsgraad structureel kunnen optrekken. Hoe meer activering via betaalde arbeid, ook van de 55 plussers, hoe betaalbaarder de vergrijzingsfactuur wordt. Helaas staan vandaag alle arbeidsmarktlichten op rood: de werkloosheid stijgt fel, het aantal collectief ontslagen gaat onverminderd voort, het globaal aantal vacatures neemt af, de tijdelijke werkloosheid zit op een hoog niveau, de aansluitingsmotor tussen onderwijs en arbeidsmarkt is hevig aan het sputteren en de uitstoot van kansengroepen neemt toe. Volgens de Hoge Raad voor de Werkgelegenheid zou de werkgelegenheidsgraad tegen 2010 dermate fors achteruitgaan dat we de sinds 2003 geboekte vooruitgang, volledig zouden kwijtspelen.

Lees meer

Prikken of vooruitblikken

Het houdt niet op! Na de financiële crisis die vorig jaar opdook, werden we getroffen door een vlaag van economische rampspoed. Alsof dat nog niet genoeg was, kwam daar met de Mexicaanse griep nog een pandemie bovenop. Wat de calamiteiten van tegenwoordig met elkaar gemeen hebben, is dat ze ontstaan zijn aan de andere kant van de wereld, maar hun dreiging en impact ook in onze bedrijven en woningen laten voelen. Als dusdanig confronteren ze ons ‘aan den lijve’ met wat ‘globalisering’ concreet betekent, niet alleen op maatschappelijk en macro-economisch vlak, maar ook voor wat ons als individuen zeer nabij is, namelijk onze lichamen en loopbanen. Op die manier dwingen de financieel-economische crisis en de grieppandemie ons om onder ogen te zien hoe kwetsbaar de arbeidsmarkt is voor bedreigingen van buitenaf, hoe afhankelijk van ontwikkelingen in andere levensdomeinen dan enkel dat van de arbeid op zich. De werkloosheidscijfers maken maand na maand duidelijk dat de arbeidsmarkt tijdens de voorbije bloeiperiode zeker niet immuun is geworden voor alarmsituaties.

Lees meer

Conditietraining voor bedrijven

Hoewel de crisis heel wat werkgevers doet afzien, is het essentieel dat ze zorg blijven dragen voor de gezondheid van hun onderneming om op langere termijn te kunnen overleven. Die visie vormt ook het uitgangspunt van een wereldwijd onderzoek dat Arthur D. Little onlangs uitvoerde om te achterhalen wat de crisis voor bedrijven betekent en hoe ze zich kunnen voorbereiden op het herstel. Uit dat onderzoek kan afgeleid worden dat er een drietal types van acties zijn die volgens de geënquêteerde bedrijfsleiders van vitaal belang zijn om sterker uit de crisis te komen: zogenaamde ‘hygiëne’-acties, ‘fitness’-acties en ‘krachttraining’-acties. Hygiëne-acties zijn erop gericht om te voorkomen dat een bedrijf besmet raakt door de crisis en verder begint te verzwakken. Men probeert het bedrijf zo gezond mogelijk te houden door het invoeren van tijdelijke werkloosheid, crisistijdskrediet, collectieve arbeidsduurvermindering, inleverings-cao’s, jobrotatie, etc. Herstructureringen zijn te mijden, maar als er niet aan te ontkomen valt, moet er eerste hulp bij ontslag geboden worden. Die hulp bestaat uit het opzetten van een tewerkstellingscel, kwalitatief outplacement, “tailor made” – bemiddelingsdiensten en attestering van in het bedrijf verworven competenties.

Lees meer

Keynes, where are you?

Dat er nog enige tijd zware wolken boven onze arbeidsmarkt drijven, mag blijken uit de recente prognoses van het Planbureau. In 2011 dreigt er een naoorlogs recordaantal werklozen te zijn. De Belgische werkloosheid zou tegen dan met bijna 200.000 eenheden toenemen en de winst inzake stijging van de werkzaamheidsgraad die de laatste 5 jaar geboekt werd, zou in één klap vernietigd zijn. Binnen deze evolutie delen de kansengroepen (50 plussers, personen van allochtone origine, kortgeschoolden,….) weer in de hardste klappen.

Lees meer

Leer krachten ontdekken

Al geruime tijd dring ik er bij werkgevers op aan om bij het rekruteren niet enkel oog te hebben voor de diploma’s die kandidaten kunnen voorleggen, maar ook – en vooral – voor de competenties waarop ze kunnen bogen. Zoals blijkt uit de studie schoolverlaters van de VDAB, is een diploma doorgaans een noodzakelijke voorwaarde voor een vlotte intrede in de arbeidsmarkt. Maar vanuit een loopbaanperspectief zijn de ‘niet op de schoolbanken verworven’ competenties meestal representatiever voor het professionele potentieel van werkzoekenden en werknemers dan alleen hun scholingsgraad of onderwijskwalificaties. Rekening houden met competenties bij het screenen en selecteren van kandidaten, biedt bovendien heel wat meer mogelijkheden om de beschikbare arbeidsreserve ten volle te benutten en vacatures efficiënt in te vullen. En dat is zeker geen overbodige luxe als het gaat om knelpuntvacatures.

Lees meer

Keukenrebel of chefkok? Plaats voor iedereen.

“Kok worden in 6 maanden? Goed zot!” was de niet mis te verstane reactie van een Vlaamse chef op de koksopleidingen die de VDAB organiseert voor werkzoekenden. Volgens de topkok doet dat aanbod afbreuk aan het moeizaam verworven vakmanschap van de professionele koks. Bovendien zou het bij de onervaren, maar daarom niet minder ambitieuze werkzoekenden onrealistische verwachtingen scheppen. In één ruk door trekt de man de expertise van de betrokken instructeurs in twijfel.

Het stoot me tegen de borst dat de kwaliteit en arbeidsmarktcompatibiliteit van onze cursussen rücksichtlos onderuit gehaald wordt, dat van onze cursisten een bijna karikaturaal beeld opgehangen wordt en dat onze toegewijde instructeurs hier nogal gratuit gebruskeerd worden. Ik ben ervan overtuigd dat ons aanbod wel degelijk nuttig en noodzakelijk is, net zoals ik ervan overtuigd ben dat de Vlaamse chef zich vergist in onze motieven en objectieven bij het organiseren van (horeca-)opleidingen.

Lees meer

Knelpunteconomie

De afgelopen weken en dagen werden er wederom verscheidene collectieve ontslagen aangekondigd. In de media is er al sprake van een ‘tweede herstructureringsgolf’. Ook de recent alarmerende boodschappen van Paul Soete (Agoria) en Rudy De Leeuw (ABVV) doen vermoeden dat de economische crisis in het tweede kwartaal van dit jaar nog heel wat meer schade zal aanrichten op de Vlaamse arbeidsmarkt.

Het is een illusie te denken dat de lijst van de knelpuntberoepen sterk zal gereduceerd worden omwille van de huidige recessie. Door de vergrijzing en ontgroening van de beroepsbevolking stevenen we voor heel wat beroepen af op zware kwantitatieve tekorten naast de al bestaande kwalitatieve mismatch op de arbeidsmarkt. De knelpunteconomie staat dan ook voor de deur.

Lees meer

School's out!?

Wie kan niet meezingen met “School’s Out” van Alice Cooper? “Out for summer, out till fall. We might not come back at all. School’s out forever, school’s out for summer. School’s out completely”. Deze hit uit 1972 bezorgde mijn ouders en hun generatiegenoten de nodige kopbrekens, niet in het minste omwille van het uiterlijk van Alice Cooper … veelal ten onrechte. In het onderwijs is “School’s out” helaas weer populair en vormt het voor teveel jongeren de echte eindtermen. Uit een recente studie van het Universitair Steunpunt Studie- en Schoolloopbanen blijkt immers dat 14,5% van de Vlaamse leerlingen de school verlaat zonder diploma of getuigschrift. Bij de jongens loopt dit percentage zelfs op tot 17,5%, bijna één op vijf jongens komt dus ongekwalificeerd op de arbeidsmarkt. Voor hen telt meestal het gevoel van “no more pencils, no more books, no more teacher’s dirty looks“.

Lees meer

Iedereen is gelijk in de werkloosheid

De economische crisis heeft het aanslepende debat over het onderscheid tussen arbeiders en bedienden in het arbeidsrecht opnieuw prominent op de agenda gezet. Dat onderscheid ontzegt bedienden de toegang tot het stelsel van de tijdelijke werkloosheid. Daardoor lopen ze een verhoogd risico om in de volledige werkloosheid te belanden wanneer bedrijven door de recessie moeten overgaan worden tot personeelsbezuinigingen. Tijdelijke werkloosheid blijkt namelijk één van de meest populaire oplossingen om op korte termijn gedwongen ontslagen te vermijden (zoals ook de toename van het aantal tijdelijk werklozen met momenteel meer dan 80% op jaarbasis uitwijst). Het stelsel biedt werkgevers de mogelijkheid om talent in huis te houden, zodat de nodige competenties onmiddellijk weer voorhanden zijn zodra de economie weer opveert. Ook voor werknemers is het verkieslijker om tijdelijk minder te gaan werken, dan om helemaal geen baan meer te hebben.

Lees meer

LIFO? FIFO? NEEN, DIFO!

Het World Economic Forum wijst in zijn Global Competitiveness Report voor België steevast op de rigiditeiten van onze arbeidsmarkt als rem op de competitiviteit en de werkgelegenheidsgraad. Vaak wordt dan enkel de overheidsreglementering, het arbeids- en ontslagrecht, onder een kritische loep gehouden maar vergeet men aandacht te besteden aan halsstarige “gebruiken” van de andere spelers op de arbeidsmarkt. Sommige gebruiken komen nu weer op de voorgrond. In periodes van economische recessie duiken immers de LIFO- en FIFO-ontslagpraktijken weer op als eenvoudige, lineaire en niet-arbitraire toepassingen. Beide ontslagpraktijken steunen evenwel op totaal achterhaalde concepten en realiteiten.

Lees meer

Werven zonder scherven

Prof. Willem Verbeke van de Erasmus Universiteit Rotterdam veroorzaakte recent deining met zijn stelling dat we over 5 jaar het brein van elke sollicitant zullen scannen. Als aanhanger van de neuro-economie wil hij kandidaten systematisch op hun psychopatisch gedrag testen en zo nagaan of deze kandidaten de juiste aanleg voor een bepaalde job hebben. Met de hersenscan kan men zien hoe de hersenen werken, of iemand autistisch of psychopaat is, of men onzekerheden dan wel twijfels tracht te verbergen. Het menselijk gedrag wordt dus ontsloten. Iets niet in de haak, is dus aan de kant gezet.

Lees meer

Wees je eigen loopbaanbob!

Externe factoren hebben vaak een invloed op het verloop van een loopbaan. Ook toeval kan een grote rol spelen. In plaats van af te wachten wat er op je afkomt, kun je ook zelf bewust stappen zetten. We beseffen te weinig dat we zelf aan het stuur zitten van onze loopbaan. We zetten een aantal zaken op een rij waar je als je eigen ‘loopbaanbob’ kunt op letten.

Lees meer

Securibility

Het sociale beleid is aan een paradigmawissel toe. De fundamenten van de verzorgingsstaat zijn immers achterhaald. De oude premissen zoals “life time employment”, het kostwinnersmodel, het accent op inkomensverzekering, de verzekering tegen “oude” risico’s inzake inkomensverlies (werkloosheid, ziekte,…) en een verwachte leeftijdsgrens van 70 jaar, moeten worden vervangen door nieuwe uitgangspunten zoals “life time development”, het participatiemodel, de activeringsklemtoon, de verzekering tegen “nieuwe” risico’s inzake participatieverlies (laaggeschooldheid, gebrek aan kinderopvang,…) en een verwachte levensduur van 80 à 85 jaar. Deze paradigmashift wordt vaak vastgehangen aan het begrip “flexicurity”, een contaminatie van “flexibility” en “security”.

Lees meer

C2C

“Afval is voedsel”, zo luidt de titel van het boek waarin de befaamde eco-denkers William McDonough en Michael Braungart een radicale koerswijziging presenteren op het vlak van productontwikkeling. Terwijl de huidige generatie producten een levenscyclus doorlopen die zich uiteindelijk altijd afspeelt tussen ontstaan (‘de wieg’) en vergaan (‘het graf’), gaan de auteurs uit van een ‘wieg tot wieg’-cyclus (‘cradle to cradle’). In plaats van te streven naar ‘minder schadelijke’ ontwerpen (gezond, zuinig, recycleerbaar), pleiten zij voor producten die ook bij hergebruik niet aan kwaliteit inboeten en zelfs een ecologische meerwaarde opleveren. Ter illustratie kan verwezen worden naar het project van tapijtproducent DESSO om gebruikte tapijten van klanten terug te halen en opnieuw te verwerken of naar de Ford Model U, een concept-auto samengesteld uit materialen die ofwel technisch volledig recupereerbaar zijn ofwel biologisch afbreekbaar.

Lees meer

EHBO

Met een economische recessie voor de deur worden ondernemingen gedwongen om tot ontslagen over te gaan. Toch mag dit niet blindelings gebeuren want dan verliest men mogelijke kansen bij een heropleving van de economie. Dan zal zich immers weer de structurele schaarste op de arbeidsmarkt in zijn volle scherpte laten voelen. Men moet zich dus goed bezinnen over het actueel ontslagbeleid. Een Handleiding Bij Ontslagen kan hierbij behulpzaam zijn. Daarom deze vuistregels.

Lees meer

Geen banen die gaan lopen... wel loopbanen!

Er hangen donkere wolken boven de arbeidsmarkt en een lang zwaar onweer is op komst. De laatste weken werden we geconfronteerd met hallucinante cijfers betreffende het recente jobverlies in de USA, de massale sluiting van bedrijven in China, de neerwaarts bijgestelde “groei”-prognoses van de Europese Centrale Bank en de verwachte toename van de werkloosheid in België. Volgens de laatste vooruitzichten zullen in ons land enkele tienduizenden banen gaan lopen. De vraag stelt zich of we in deze tijden wel rekening houden met de lessen van het verleden en de structurele wijzigingen van onze toekomstige arbeidsmarkt niet uit het oog zullen verliezen. Gaan de oudere werknemers weer de dupe zijn van de herstructureringen en sluitingen? Zullen de kansengroepen die het laatst werden aangeworven, via het “last in, first out”-principe, weer massaal “geslachtofferd” worden? Wordt er opnieuw eerst gesneden in de opleidings- en innovatiebudgetten? Zal een verminderd jobaanbod de druk op het activeringsbeleid doen afnemen? Draaien we de diversiteitskraan wat dicht?

Lees meer